اختلال شخصیت پارانویید

   همه ما اذعان داریم که در این زمانه محتاط بودن و حالت دفاعی داشتن، تا حدی معقولانه محسوب می‌شود چرا که آدم‌های ساده لوح همواره در معرض آزار و سوء استفاده قرار دارند. همه انسان‌ها برای آنکه زندگی خوبی داشته باشند، لازم است بتوانند در مواقع ضروری از خود در مقابل خطرهای زندگی، از جمله روابط آزاردهنده دفاع کنند. هنگامی‌که فرد محبوب ما مدام به ما شک دارد و به ما اعتماد نمی‌کند، در اینصورت با فردی دارای اختلال شخصیت پارانوئید وارد ارتباط شده ایم.

   این اختلال شخصیت بسیار فراتر از احتیاط‌های لازم در روابط بین فردی عمل می‌کند. یک فرد پارانوئید تمام مدت در هراس و عدم اعتماد به دیگران به سر می‌برد. او عقیده دارد که نمی‌توان به دیگران واقعا اعتماد کرد و همه افراد موذی و مغرض هستند و نسبت به او سوءنیت دارند. بنابراین شعار یک فرد پارانوئید به احتمال زیاد چنین است: “به کسی اعتماد نداشته باش”. از آنجایی که اعتماد فرد پارانوئید به دیگران در نقطه ای از رشد او زایل شده است، در هر حال بی وقفه در فکر این است که چگونه از خود در قبال حملات بی امان و بی پایان افرادی که پیرامون او را فرا گرفته‌اند، دفاع کند. اینگونه افراد اعتقاد دارند حتی اگر هیچ دلیل واضحی نیز وجود نداشته باشد، باز هم دیگران قصد آزار و اذیت آن‌ها را دارند و جهان جای خطرناکی است.

   از نگاه یک فرد پارانوئید همه افراد، از جمله شما، در معرض اتهام به داشتن سوءنیت قرار دارند. او فقط در یک جزیره غیرمسکونی احساس امنیت می‌کند. برای یک فرد پارانوئید شوخی‌های سالم و عادی دیگران با او، حتی هنگامی‌که از سوی دیگران مورد تحسین و تمجید واقع می‌شود، به مثابه تمسخر و تحقیر و تهدید تلقی می‌شود. آن‌ها از نظر اطرافیان خود، افرادی خشک، رسمی، بی احساس و فاقد حس شوخ طبعی هستند. به احتمال زیاد هرگونه انتقاد غیرمغرضانه ای نسبت به آن‌ها، حس دشمنی بزرگی را در آن‌ها بر می‌انگیزد. آن‌ها غالبا به احساس تحقیر یا توهین به شدت واکنش نشان می‌دهند. فقدان اعتماد آن‌ها به دیگران سبب می‌شود مقابل هرگونه تاثیرپذیری از سوی دیگران، از خود مقاومت نشان دهند. هیچ کس حتی همسر آن‌ها نیز برای آن‌ها به قدر کافی قابل اعتماد نیست.

اختلال شخصیت پارانوئید

    افراد پارانوئید به عنوان افراد کینه‌ای شهرت دارند. آن‌ها گناه کسی را نمی‌بخشند، حتی اگر درمورد او اشتباه کرده باشند. به نظر می‌رسد فرد پارانوئید آزردگی خود از دیگری را به مرور شدت بیشتری می‌بخشد، چنان که شما میان اتفاقی که مدت ها قبل افتاده و خشمی‌که او اکنون به دل گرفته است، هیچ ارتباط منطقی نمی‌بینید. آنچه همسر یا فرد محبوب یک فرد پارانوئید را آزار می‌دهد، این است که فرد پارانوئید همواره خود را محق و غیرقابل سرزنش می‌داند و به جای آنکه نقش خود را در مشکلات به وجود آمده به رسمیت بشناسند، دیگران را عامل مشکلات خود تلقی کرده و به سرزنش آن‌ها می‌پردازد. افراد پارانوئید غالبا افرادی عصبی، غیرقابل انعطاف، پرخاشگر، متهم کننده، سرزنش‌گر و نامناسب برای همکاری هستند.

به طور خلاصه

* شخصیت پارانوئید گمان می‌کند شما به او صدمه می‌زنید، از او سوءاستفاده می‌کنید یا او را تا حدی فریب می‌دهید.

* به نظر می‌رسد دائم به این فکر می‌کند که آیا شما به او وفادار هستید؟

* او در اینکه به شما اعتماد کند تردید دارد و از این می‌ترسد که مبادا شما از اطلاعاتی که درباره او دارید، علیه او استفاده کنید.

* او حرف های شما را حتی اگر در تحسین و تمجیدش باشد نیز به گونه‌ای منفی، تهدیدکننده و تحقیرکننده تعبیر و تفسیر می‌کند.

* هنگامی ‌که احساس می‌کند از سوی فردی مورد تحقیر، توهین یا بی‌اعتنایی واقع شده است (که غالبا چنین احساسی دارد) به احتمال زیاد کینه فرد را برای همیشه به دل می‌گیرد.

* او به آسانی احساس می‌کند مورد حمله واقع شده و به سرعت با خشم و پرخاشگری به مقابله برمی‌خیزد.

* همچنین به نظر می‌رسد او همواره نسبت به وفاداری شما مشکوک است و همواره احتمال می‌دهد شما به او خیانت می‌کنید و در این رابطه از شما بازجویی می‌کند.

افکار افراد پارانوئید

   این افراد دارای افکاری دو قطبی هستند. آن‌ها دنیا را سفید یا سیاه می‌بینند. بنابراین، افراد پیرامون آن‌ها یا در خدمت آن‌ها هستند یا علیه آن‌ها موضع گرفته‌اند. این موضوع در مورد شما که فرد مورد علاقه او هستید نیز صدق می‌کند. بنابراین شما همواره باید احساس وفاداری خود را به او اعلام دارید یا آنکه مدام متهم به خیانت شوید.

افزون بر این، او شواهد عینی علیه باورهای پارانوئید خود را نادیده گرفته و یا تخریب می‌کند تا بدینوسیله همچنان برای خودش ثابت کند که دنیا و افراد ساکن در آن، دشمن و غیرقابل اعتماد هستند. به طور مثال، هنگامی‌که او محبوب خود را به خیانت متهم می‌کند، ابتدا شواهد مبتنی بر وفاداری فرد محبوبش را نادیده گرفته و به شواهد جزیی و قابل چشم‌پوشی استناد می‌کند (به طور مثال: چرا امشب پانزده دقیقه دیرتر از خرید برگشتی؟) متاسفانه به دلیل تمایل او به استناد به شواهدی که تنها از فرضیات بدبینانه‌اش پشتیبانی می‌کند، گفتگوی منطقی و متقاعد کردن او به اینکه اشتباه فکر می‌کند، تقریبا غیرممکن است.

   به مرور زمان فرد پارانوئید غیرقابل تحمل شده و از سوی دیگران طرد می‌شود و همین سبب می‌شود بیشتر نسبت به دشمنی دیگران به خودش اطمینان یابد و بدین ترتیب او وارد یک حلقه معیوب می‌شود. یعنی اینکه فرد با دیگران به عنوان دشمن درگیر می‌شود و دیگران نیز واکنش منفی به او نشان می‌دهند و در بازخورد، فرد پارانوئید از واکنش منفی دیگران به عنوان شواهدی برای تایید افکار بدبینانه‌اش استفاده می‌کند. برای دیگران بسیار سخت است که بتوانند فردی ستیزه جو که همواره در حال تهدید و پرونده سازی آن‌ها است را دوست داشته باشند. در حقیقت ایجاد رابطه عاطفی با فرد پارانوئید تقریبا غیرممکن است زیرا چنین فردی از صمیمیت و عاطفه لازم برای حفظ چنین رابطه‌ای برخوردار نیست.

چند توصیه برای کسی که با یک فرد پارانویید زندگی می‌کند

   هشدار جدی برای این دسته از افراد این است که در اختلال شخصیت پارانوئید بیش از دیگر انواع اختلال شخصیت احتمال دست زدن به اعمال پرخاشگرانه و خشونت آمیز وجود دارد. برخی‌ موارد، در رسانه‌های جمعی با خبر جنایتی تکان‌دهنده‌ای روبرو شده و سپس شگفت زده می‌شویم اگر بدانیم فرد مزبور یک فرد پارانوئید بوده است.

 به یاد داشته باشید هر چه افکار پارانوئیدی جدی‌تر می‌شوند، امکان آنکه فرد دارای این افکار دست به عمل خشونت آمیز بزند بیشتر از آن می‌شود که بتواند پیش از وقوع حادثه، آن را علاج کند. به طور مثال، اگر یک کارمند پارانوئید بر این باور باشد که رئیس‌اش قصد اخراج او را دارد، یا فرد محبوبش قصد ترک او را دارد، ممکن است به خودش بگوید: من چرا اول به آن‌ها آسیب نرسانم؟ و سپس وارد عمل شود.

اختلال شخصیت پارانوئید چگونه شکل می‌گیرد؟

    فرد پارانوئید غالبا در کودکی به صورت فردی تنها، حساس و با رفتار و روحیه‌ای عجیب و غریب دیده می‌شود. او در کودکی از روابط محدودی برخوردار بوده و احتمالا توسط دیگر بچه ها مورد تمسخر و طرد واقع می‌شده است. علاوه بر این، حداقل یکی از والدین فرد پارانوئید فردی بی عاطفه، سخت‌گیر و تحقیرکننده بوده است. در نتیجه، در همان کودکی این پیام به او القا می‌شود که مرتکب خطا شده‌اند و سزاوار مجازاتند. بنابراین افراد پارانوئید در بزرگسالی نیز منتظر حمله و سوء استفاده از سوی افراد پیرامون خود هستند و همزمان این پیام را به محیط خود ارسال می‌کنند که آن‌ها افرادی «متفاوت از دیگران»، «عالی» و «تنها» هستند.

   احتمالا والدین فرد پارانوئید، افرادی کمال‌گرا بوده و احتمالا تحمل هیچگونه اشتباهی را نداشته‌اند. به همین جهت با مشاهده کمترین خطا از سوی فرد پارانوئید او را به شدت تنبیه می‌کرده‌اند. برای آنکه به فهم تناقض آشکار میان «عالی» بودن فرد پارانوئید و احتمال اینکه از سوی دیگران مورد تمسخر واقع شود نائل آییم، باید بدانیم که فرد پارانوئید گمان می‌کند چون فردی «عالی» است، دیگران چشم دیدن او را ندارند و در نتیجه او را مسخره می‌کنند.

منبع:  bartarinha.ir